Aktualnie, w trudnej sytuacji jaką jest pandemia koronawirusa, Internet jest istotnym narzędziem wykorzystywanym w procesie kształcenia dzieci i młodzieży. To przez różnego rodzaju komunikatory czy platformy nauczyciele rozsyłają zadania swoim uczniom i prowadzą z nimi lekcje. Jednak po lekcjach online zostaje dużo wolnego czasu, w którym dzieci i młodzież szukają rozrywki. Uczniowie, którzy biegle posługują się technologią komputerową mogą robić różne rzeczy, nad którymi rodzice, czy nauczyciele nie mają kontroli.

Jak ustrzec dziecko przed wchodzeniem na niebezpieczne i zakazane strony?

Najważniejsza jest rozmowa i zaufanie.

Większą niż zazwyczaj ilość czasu, który spędzamy z dziećmi w domu można wykorzystać na rozmowę. Takie rozmowy są bardzo ważne. Z jednej strony rozwijają i pogłębiają relację z dzieckiem, a z drugiej pozwalają na zbudowanie zaufania.

Kiedy dziecko będzie miało jakieś wątpliwości i problemy, w pierwszej kolejności zwróci się do rodzica, a nie będzie szukało rozwiązania w Internecie czy wśród kolegów. Jako dorośli wiemy, że duża część informacji dostępnych na stronach internetowych jest błędna. Określenie, które z nich są wiarygodne często sprawia trudność dorosłym, a co dopiero dzieciom i młodzieży.

Jeśli zbudujemy prawidłową i bliską relację ze swoim dzieckiem to jest prawdopodobne, że gdy nasza pociecha trafi na nieodpowiednie treści to powie nam o tym, a my zyskamy okazję do rozmowy i wytłumaczenia wszystkiego. Krzyk, złoszczenie się na dziecko niewiele zdziała, bo zamknie się ono w sobie, a my osiągniemy skutek odwrotny do zamierzonego. Warto nauczyć siebie, ale i nasze pociechy, że w problematycznych przypadkach i trudnych sprawach należy rozmawiać ze sobą i szukać porady. 

Internet jest skarbnicą wiedzy, ale istnieje wiele stron, które są nieodpowiednie dla dzieci. Ponadto w sieci pojawia się dużo szkodliwych aplikacji. Mogą one wyłudzać nasze dane, zainfekować komputer złośliwym oprogramowaniem, czy spowalniać działanie komputera. Pojawiają się także przeróżne programy i aplikacje na tablety i smartfony, które oferują możliwość zakupu dodatkowych opcji, przez co narażają nas na koszty. Zarejestrowanie się na niektórych stronach wymaga podania danych osobowych. Warto sprawdzić administratora tych danych, gdzie mieści się firma, która je przetwarza i jakie są warunki korzystania z aplikacji, czy serwisu. Czy my, dorośli, sprawdzamy to wszystko? Raczej nie. Tak samo jak dzieci podczas rejestracji często klikamy przycisk „Zgadzam się”. W takiej sytuacji najważniejszy jest rozsądek. Jeśli czegoś nie wiemy, poszukajmy informacji na ten temat, porozmawiajmy z kimś, kto ma większą wiedzę. To pozwoli nam uniknąć błędów, za które trzeba płacić… i to gotówką.

Program antywirusowy

 

Umożliwiając dzieciom i młodzieży dostęp do Internetu warto zainstalować program antywirusowy. Nie jest on lekarstwem na wszystkie problemy, jednak pozwoli ustrzec się przed niektórymi zagrożeniami. Nikt nie zagwarantuje nam, że program antywirusowy zadziała, jednak pomoże zminimalizować potencjalne zagrożenia. Co istotne, należy dbać o jego aktualizację oraz nie bagatelizować pojawiającego się niebezpieczeństwa. Na rynku istnieje wiele firm tworzących takie programy i trudno wskazać, która z nich jest najlepsza i najskuteczniejsza. Wszystko zależy od naszych preferencji. Istnieją oferty płatne i bezpłatne. Co istotne, program antywirusowy możemy zainstalować na różnych urządzeniach – na komputerze, tablecie i smartfonie.

 

Programy blokujące dostęp do pewnych treści

Obecnie mamy również dostęp do programów i stron oferujących różne sposoby ograniczania dostępu do treści nieodpowiednich dla dzieci. Są to tak zwane programy do kontroli rodzicielskiej. Tego typu programy bardziej sprawdzają się w przypadku dzieci młodszych, które nie mają świadomości z występujących zagrożeń, a kontakt z nimi niekorzystnie wpłynie na ich rozwój i psychikę. Coraz większa liczba serwisów oferuje możliwość skorzystania z wbudowanych mechanizmów kontrolowania treści. Należą do nich m.in. YouTube Kids, blokada dostępu do dekoderów telewizji satelitarnej i kablowej za pomocą kodu PIN, czy konto dla dziecka w serwisie Netflix.

Do znanych programów blokujących dostęp do niedozwolonych treści należą:

• Beniamin – pozwala na blokowanie treści niedostosowanych dla dzieci, ogranicza funkcjonalność komputera, czyli na przykład blokuje uruchamianie komunikatorów internetowych lub ściąganie plików z niepewnych źródeł. Ponadto pozwala na ścisłe zdefiniowanie czasu w jakim dziecko może z Internetu korzystać (określone godziny lub maksymalny czas).
• Opiekun dziecka w Internecie – to aplikacja stworzona z myślą o uchronieniu najmłodszych przed zagrożeniami płynącymi z przyswajania treści widocznych na stronach internetowych, niewłaściwych w stosunku do wieku.
• Kurupira Web Filter – zawiera wszystkie niezbędne funkcje takie jak możliwość zablokowania dostępu do witryn zawierających niestosowne materiały, jak strony z pornografią czy te opierające się o tematykę terroryzmu, narkotyków czy przemocy. Istnieje również możliwość zakazania dzieciom korzystania z komunikatorów internetowych, serwisów społecznościowych czy aplikacji. Ponadto umożliwia nadzorowanie czasu spędzonego przez dziecko przed komputerem.
• Kaspersky Safe Kids Free – posiada wiele rozbudowanych funkcji, dzięki którym nasze pociechy będą miały zapewniony najwyższy stopień bezpieczeństwa. Bezpłatna wersja programu posiada możliwość zarządzania aktywnością internetową, korzystaniem z aplikacji oraz urządzeń, dzięki czemu będziemy mieć możliwość kontrolować zarówno strony, które odwiedzają nasze dzieci, jak i to, z jakich programów korzystają. Wersja płatna pozwala dokładnie określić lokalizację dziecka, monitorować jego aktywność na portalach społecznościowych typu Facebook oraz sprawdzi połączenia telefoniczne i SMS-y pod kątem nieodpowiednich słów i zwrotów oraz wyśle powiadomienia w czasie rzeczywistym w razie wykrycia podejrzanych czynności.
• Strażnik Ucznia – to program służący do wszechstronnej kontroli poczynań ucznia przy komputerze. Program posiada takiej funkcje jak kontrola i wyłączanie (komunikatorów, programów do edycji rejestru, bramek SMS, czatów, pornografii, wulgaryzmów), kontrola Internetu, kontrola programów wskazanych przez użytkownika, kontrola klawiatury, kontrola schowka. Poza tym aplikacja Strażnik Ucznia umożliwia kontrolowanie czasu spędzanego przez użytkownika przy komputerze, tworzenie zrzutów ekranowych co określony czas, czy zapis czynności dokonanych na komputerze przez użytkownika.
• AskAdmin – pozwala ograniczać dostęp do wybranych programów i gier zainstalowanych na komputerze. Dzięki niemu łatwo i wygodnie zablokujemy możliwość uruchomienia dowolnej wskazanej aplikacji.
• BlueEyeM – służy do śledzenia procesów wykonywanych przez użytkownika bez jego wiedzy. Narzędzie umożliwia tworzenie raportów, wysyłanie ich pocztą elektroniczną, posiada funkcję monitorowania wyrazów uznanych za zabronione i reakcji na niedozwolone wpisy.
• Facebook Blocker – narzędzie przeznaczone do blokowania lub odblokowywania możliwości korzystania z serwisu społecznościowego Facebook.
• Instant YouTube Blocker – narzędzie kierowane jest do rodziców, którzy chcieliby ograniczyć swoim pociechom dostęp do YouTube,

W przypadku smartfonów również istnieje opcja blokowania pewnych treści. Można zainstalować kontrolę rodzicielską z wykorzystaniem ustawień wbudowanych w system lub skorzystać z aplikacji dostępnych w sklepie Google Play, czy App Store. Jednym z najciekawszych rozwiązań jest Google Family Link (https://families.google.com/intl/pl/familylink/). Aplikacja ta posiada rozbudowane funkcje monitorujące użytkowanie telefonu przez dziecko. Można w niej ustalić limit korzystania z Internetu, możliwość pobierania i instalowania aplikacji, ograniczenie dostępu do niektórych treści. Ponadto każdy operator zapewnia dostęp do aplikacji, które blokują pewne treści np.:

• Orange „Chroń dzieci w sieci” – sugeruje do jakich treści w Internecie dziecko powinno mieć dostęp, umożliwia ustawienie godzin dostępu do Internetu oraz czas korzystania z urządzenia, pozwala na korzystanie wyłącznie z zaakceptowanych aplikacji, ogranicza zobaczenie w wynikach popularnych wyszukiwarek nieodpowiednich stron, obrazów i filmów, wyświetla rodzicowi szczegółowe zestawienie przeglądanych stron.
• T-Mobile „Dzieci w Sieci” – umożliwia blokowanie nieodpowiednich stron, określanie zakresu dostępu do treści na portalach takich jak: Facebook, YouTube i Google+, godzin, w jakich dziecko może mieć dostęp do Internetu (np. można zablokować dostęp w godzinach lekcyjnych lub nocnych), aplikacji, z których będzie korzystało dziecko, a także daje możliwość sprawowania kontroli nad treściami nawet, gdy nasza pociecha łączy się z Internetem za pomocą Wi-Fi w dowolnym miejscu.
• Play „Ochrona Internetu” – umożliwia blokowanie dostępu do treści dla dorosłych, bądź zezwolenie na dostęp tylko do wybranych stron internetowych oraz określenie godzin, w jakich dzieci mogą korzystać z Internetu i aplikacji.
• Plus „Ochrona Internetu” – umożliwia wybór treści i aplikacji dozwolonych lub niedozwolonych dla dziecka oraz pozwala określić ile godzin dziecko korzysta z urządzenia i kiedy powinno spać.

 Istnieje wiele możliwości kontrolowania treści oraz ograniczania dostępu do Internetu, jednak najważniejsza jest rozmowa, bo żaden program czy aplikacja nie zastąpią rozsądku i zaufania.

Czasami warto zastosować profilaktykę, czyli usiąść wspólnie z dzieckiem przed monitor i zajrzeć na strony:

• https://dbamomojzasieg.com/ – strona Fundacji Dbam o Mój Z@sięg z informacjami dotyczącymi odpowiedzialnego korzystania z nowych narzędzi komunikacyjnych,
• https://fundacja.orange.pl/ – witryna Fundacji Orange działającej na rzecz nowoczesnej edukacji dzieci i młodzieży, uczy dzieci i młodzież jak używać technologii mądrze i kreatywnie, aby mogli w pełni rozwijać swój potencjał i kompetencje niezbędne w przyszłości,
• https://www.saferinternet.pl/ – projekt, którego celem jest zwiększanie społecznej świadomości na temat zagrożeń, jakie niosą ze sobą najnowsze techniki komunikacji.

Zebrała i opracowała: mgr Monika Blicharz – psycholog

Źródła:

https://www.komputerswiat.pl/
https://www.dobreprogramy.pl/
https://chrondzieciwsieci.pl/
https://www.t-mobile.pl/
https://www.play.pl/
https://www.plus.pl/
https://www.saferinternet.pl/
https://dbamomojzasieg.com/

https://www.flickr.com
https://pl.freepik.com/