Organizacja pracy

1. W procesie uczenia się każde dziecko potrzebuje dobrze zorganizowanego środowiska zewnętrznego. Uporządkowane otoczenie to ważny element w życiu i nauce.

   Jak dobrze zorganizować otoczenie dziecka ?

1. Wdrażamy stały rozkład dnia (określona i ta sama pora: wstawania, posiłków, wykonywania obowiązków związanych ze zdalną nauką, z odpoczynkiem, ze snem i z innymi sprawami dodatkowymi, w których dziecko będzie uczestniczyć). Przyzwyczajenie dziecka do pewnego rytmu daje dziecku poczucie spokoju i ładu, sprzyja koncentracji na zadaniach umysłowych i osiąganiu odpowiedniego poziomu energii potrzebnej do wykonania określonej czynności.

   W obecnej chwili, gdy dzieci ucząc się zdalnie muszą sporo czasu spędzać przed ekranem laptopa, komputera ważne jest, żeby racjonalnie zaplanować ilość czasu spędzonego przy tego rodzaju urządzeniach w ciągu dnia. Trzeba ograniczać dziecku oglądanie telewizji i granie w gry komputerowe, gdyż nadmiar tego typu aktywności nie będzie sprzyjać nauce i koncentracji uwagi. Istnieje ryzyko, że dziecko z powodu ograniczeń aktywności ruchowej, sportowej poza domem będzie przyzwyczajało się do spędzania wolnego czasu przed „szklanym ekranem”. Dlatego warto zaplanować dzień ucznia tak, żeby znalazł się w nim czas na naukę, zabawę, relaks, na obowiązki domowe, na aktywność ruchową. Dobrze jest zaplanować naukę w godzinach dopołudniowych, kiedy dzieci mają więcej siły i są w stanie lepiej się skupić. Nie polecam rozkładania nauki na cały dzień. Istnieje taka pokusa (w związku z tym, że jesteśmy w domu), żeby zadania związane z nauką szkolną „na spokojnie” rozciągać w czasie. Natomiast taki sposób pracy spowoduje, że my (rodzice) i dzieci będziemy bardziej zmęczeni ciągłym powracaniem do absorbujących zajęć umysłowych.

   

2. Stwarzamy dziecku warunki do dobrej koncentracji uwagi podczas odrabiania lekcji przez:

   1. Przewietrzenie pomieszczenia (tlen jest niezwykle ważny dla pracy mózgu – ułatwia koncentrację, zapamiętywanie i w ogóle, efektywną naukę).

   2. Zapewnienie odpowiedniej temperatury w pokoju, w którym uczy się dziecko – nie może być zbyt niska (trudno wtedy cokolwiek robić), ani zbyt wysoka (przegrzanie pomieszczenia sprzyja znużeniu i trudnościom w koncentracji uwagi).

   3. Ograniczenie silnych bodźców i zapewnienie w miarę wyciszonego miejsca do pracy (unikanie głośnej muzyki, włączonego telewizora, głośnego rozmawiania, np. bezpośrednich rozmów telefonicznych przy dziecku, bo to zdecydowanie utrudnia skupienie). Nie tylko bodźce słuchowe, ale i wzrokowe wpływają na rozpraszanie uwagi, należy więc zadbać, by na biurku znalazły się wyłącznie rzeczy potrzebne do odrabiania lekcji. Nagromadzenie wokół stołu maskotek, obrazków, zabawek, może powodować odrywanie się dziecka od pracy. Najlepiej jeśli biurko postawione jest przodem do czystej, gładkiej ściany, na której nie wiszą zdjęcia, plakaty, które będą dekoncentrować dziecko.

   4. Dobre oświetlenie w miejscu nauki dziecka – najlepsze będzie światło dzienne, a jeśli sztuczne – dobrze jest, by używać zarówno górnej lampy, jak i lampy biurkowej (umieszczonej w przypadku dziecka leworęcznego po prawej stronie, zaś praworęcznego po lewej stronie biurka), która powinna oświetlać miejsce pracy, przybory, zeszyty, podręczniki, natomiast nie razić w oczy, gdyż powoduje to szybkie znużenie i zmęczenie oczu.

3. Na przebieg uczenia się mają również wpływ czynniki wewnętrzne, wynikające z biologicznego funkcjonowania dziecka. Efektywnej nauce sprzyjać będzie:

   1. Zadbanie o odpowiedni poziom nawodnienia organizmu dziecka. Dla pracy mózgu niezwykle ważna jest woda – jeżeli mózg ma odpowiednią ilość wody (każdy człowiek powinien wypijać dziennie do 2 litrów wody), wtedy procesy w nim zachodzące przebiegają szybciej, sprawniej – lepiej działa pamięć, kojarzenie, koncentracja. Dobrze, żeby podczas nauki dziecko popijało wodę stojącą na biurku.

   2. Dbanie o prawidłową dietę, w której oprócz białka powinno znaleźć się jak najwięcej owoców, orzechów, warzyw oraz jak najmniej słodyczy i wszelkiego rodzaju słodzonych napojów gazowanych. Wiedzą o tym doskonale rodzice dzieci z ADHD, dlatego, że jednym z zaleceń od lekarzy prowadzących jest właśnie wyeliminowanie z diety słodyczy i słodkich napojów gazowanych, przekąsek. Oprócz tego, że nie są zdrowe powodują one zaburzenia pracy mózgu, wzmagają niepokój ruchowy. Powodują trudności w skupieniu uwagi w trakcie wykonywania zadań związanych z nauką szkolną. Warto zwrócić na to uwagę, gdyż w tym trudnym czasie pandemii staramy się nierzadko złagodzić dzieciom skutki domowej kwarantanny i ograniczeń aktywności poza domem, podsuwając im różnego rodzaju smakołyki, a to niekoniecznie będzie nauce służyć.

   3. Zapewnienie dziecku odpowiedniej ilości snu. Spokojny i głęboki sen regeneruje organizm, dostarcza energii potrzebnej do efektywnej pracy umysłowej. Należy zadbać, żeby 2 godziny przed snem dziecko nie miało kontaktu ze smartfonem, tabletem i innymi urządzeniami, które emitują światło niewidoczne dla naszych oczu, ale pobudzające mózg do pracy. Wówczas pojawia się problem z zaśnięciem, sen bywa krótki, przerywany, nie jest głęboki, nie daje organizmowi najlepszego odpoczynku. Najlepiej, żeby przed snem dziecko telefon lub inne sprzęty oddało do pokoju rodziców.

   4. Odpowiednia ilość ruchu. Ruch jest niezwykle ważny do nauki i najlepiej jeśli jest to ruch na świeżym powietrzu. Teraz nie mamy do tego odpowiednich warunków, dlatego warto wykorzystać wszystkie sposoby, żeby zachęcić dzieci do aktywności ruchowej w ciągu dnia (ćwiczenia w domu, taniec, spacer z psem, spacer z rodzicem, przerwy relaksacyjne w trakcie wysiłku intelektualnego).

   5. Dostosowanie tempa nauki do możliwości psychofizycznych dziecka. Warto ustalić z dzieckiem czas potrzebny na wykonanie danego zadania, wprowadzać kilkuminutowe przerwy w pracy. Ważne, żeby między nauką z poszczególnych przedmiotów robić przerwy na aktywność fizyczną np. przejście z pokoju do kuchni, wykonanie kilku ćwiczeń ruchowych, napicie się wody mineralnej, pobawienie się z kotem czy z psem (jeśli są zwierzaki w domu), po których powinien nastąpić powrót do nauki. Jak planować naukę? Są rożne podejścia w tej kwestii. Jedni sugerują, żeby na początek, gdy dziecko jest wypoczęte i skoncentrowane, zaplanować naukę tego, co dla niego jest najtrudniejsze. Jeśli zaczniemy od tego co trudne i poświecimy na to najlepszy czas, to to co łatwiejsze, co wymaga mniejszego skupienia, realizowane potem, też uda się zrobić. Drugie podejście mówi o tym, żeby przedmioty trudne przekładać łatwiejszymi po to, żeby mózg miał naturalne przerwy w dużym i mniejszym skupieniu. Można te dwa sposoby spokojnie połączyć.

      

4. Trzecia grupa czynników wspierających naukę dziecka w domu to uwzględnianie stylu uczenia się dziecka w procesie uczenia i wykorzystanie różnych technik zapamiętywania, które wspomogą naukę ucznia, zmobilizują do aktywności.

   1. Uczeń preferujący wzrokowy styl uczenia się:

      1. Naukę może rozpocząć od patrzenia w dal na zieleń.

      2. Chętnie korzysta z rysunków, ilustracji, obrazów, filmów, prezentacji.

      3. Powtarza i utrwala materiał przez rysowanie map myśli, zestawów skojarzeń, schematów, wykresów, wzorów.

      4. Podkreśla na kolorowo ważne elementy do zapamiętania.

      5. Czytając, robi notatki na marginesach, zapisuje ołówkiem hasła informujące o treści.

      6. Na początku nauki i w przerwach na relaks wykonuje ćwiczenia kinezjologii edukacyjnej Dennisona , np. „leniwe ósemki”, „wodzenie wzrokiem”.

   2. Dla ucznia preferującego słuchowy styl uczenia się korzystne jest, gdy:

      1. Naukę rozpoczyna od wysłuchania relaksującego utworu muzycznego i ćwiczeń Dennisona ( np. „słoń”, „sowa”).

      2. Na głos opowiada to, czego się nauczył (sobie lub drugiej osobie).

      3. Materiał do nauczenia nagrywa i odtwarza wielokrotnie, do momentu aż się upewni, że zapamiętał potrzebne wiadomości.

      4. Powtarza materiał, śpiewając piosenki, rapując.

      5. Relaksuje się przy muzyce.

   3. Dziecko preferujące kinestetyczny styl uczenia się:

      1. Naukę rozpoczyna od ćwiczeń ruchowych np. z metody kinezjologii edukacyjnej Dennisona lub innych ulubionych ćwiczeń sportowych, możliwych do wykonania w domu (aerobik, pompki, kroki taneczne)

      2. Podczas nauki wykonuje jakiś ruch, np. chodzi po pokoju, żywo gestykuluje, ilustrując treść zapamiętywanego tekstu tańczy, klaszcze, huśta się na krześle, często zmienia pozycję ciała, macha nogami, trzyma coś w dłoniach.

      3. Szybko się uczy, mówiąc i chodząc lub wykonując czynności.

      4. Łatwiej zapamiętuje materiał z nauk ścisłych, gdy dotknie modeli, wykona doświadczenie.

      5. W czasie przerw relaksacyjnych stosuje ćwiczenia gimnastyczne.

Wiedza dotycząca dominujących u dziecka kanałów uczenia się jest ważna, by wiedzieć, w jaki sposób nasze dziecko najlepiej przyswaja wiadomości. Warto też kierować się podczas pracy z dzieckiem zasadą wykorzystywania uczenia wielozmysłowego, przez zaangażowanie możliwie wszystkich zmysłów i łączenie informacji odebranych wszystkimi drogami (kanałami) zmysłowymi, zaangażowanymi w uczeniu się (informacji wizualnych, słuchowych, dotykowych, związanych z ruchem fizycznym ciała).

 

Szkoła zdjęcie utworzone przez pressfoto – pl.freepik.com
Obraz Aline Ponce z Pixabay
Dzieci plik wektorowy utworzone przez freepik – pl.freepik.com